Azja - Lunarny Nowy Rok - część 2.
Chúc mừng năm mới 🇻🇳
恭喜发财! 🇨🇳
Gong Xi Fa Cai! 🇲🇾🇸🇬
Szczęśliwego Lunarnego Nowego Roku!
Po tygodniu przygotowań, zaczynamy świętowanie! Kontynuujemy kulturową eksplorację tradycji Lunarnego Noweg Roku w Azji.
Dzień 1. Mung 1
W pierwszym dniu Lunarnego Nowego Roku odwiedzamy rodzinę oraz świątynie.
Pamiętacie z poprzedniego artykułu, gdzie mówiłem że o północy, w wigilię Nowego Roku, zamykamy drzwi do domu? Dzisiaj, pierwszego dnia, jest ten moment kiedy można je otworzyć o poranku. Związana jest z tym tradycja “pierwszego kroku” albo “pierwszej stopy”.
Dobrze wiedzieć, iż bardzo istotne w kulturze azjatyckiej jest to, kto wkracza do naszego domu jako pierwszy, w pierwszym dniu Nowego Roku. Ponieważ od pozycji społecznej, zamożności i przymiotów personalnych tej osoby będzie zależało jak nam się ułoży cały przyszły rok, głowa rodziny najczęściej aranżuje kto jest owym, pierwszym gościem. Zaproszona osoba z reguły spełnia wszystkie wymogi dzięki czemu rodzina będzie miała zapewnione szczęście przez cały rok. Odnoszę nieodparte wrażenie, że tradycja ta mogłaby być zastosowana w Polsce. Nie tylko z okazji Nowego Roku…
Rodziny kontynuują spożywanie specjalnie przygotowanych na powitanie Nowego Roku Ban Tet i Ban Chung a młode pokolenie ustawia się w kolejce do dziadków i rodziców aby złożyć im noworoczne życzenia. Składając je przyjmują pokorną pozę i wygłaszają szczerze, przygotowaną specjalnie na ten dzień, krótką mowę.
W zamian rodzice, dziadkowie i osoby starsze, wręczają dzieciom czerwone koperty czyli “lucky money”, w których to kopertach przekazują niewielkie kwoty pieniędzy. Bez względu na kwotę, dzieci mają radochę z tego powodu.
Jeśli odwiedzamy dom w którym nie ma dzieci, to zobowiązani jesteśmy przygotować prezent, który najczęściej stanowi zestaw słodyczy, owoców kandyzowanych i ciastek, zapakowany w pięknie ozdobiony worek foliowy. Mam nadzieję, że wkrótce folia będzie zastąpiona torbami z papieru.
Po obiedzie rodziny udają się do świątyni gdzie dziękują za miniony rok.
Dodatkowo w domu układa się z owoców specjalny ołtarzyk po to, aby przyciągnąć ducha kuchni, o którym już pisałem w tym artykule. Wysłaliśmy go wszak tydzień temu do nieba aby zdał relację z naszych uczynków. Teraz trzeba go zachęcić do powrotu. Budujemy więc ołtarzyki z owoców aby uprzyjemnić mu powrót do naszego domu.
Dobra rady na pierwszy dzień Lunarnego Nowego Roku? Proszę się nie kłócić, nie płakać, nie tłuc naczyń i uważać na ceramikę. Wszystkie te sytuacje zostaną bowiem z wami na cały rok… Bądźcie więc ostrożni!
Dzień 2, Mung 2
Po pierwszym dniu, pełnym rozmów rodzinnych, wspólnie spędzonego czasu, wizyty w świątyni, w podziękowaniu za miniony rok, przychodzi dzień drugi. W tym dniu, w Wietnamie, rozpoczynają się wizyty u znajomych i dalszej rodziny.
Po takiej wizycie oraz wspólnym posiłku, bardzo często Wietnamczycy udają się do świątyni aby modlić się o szczęście na cały przyszły rok. O ile wczoraj dziękowali za miniony rok, tak dzisiaj proszą o szczodrość na cały rok, który przed nimi.
Drugi dzień w Chinach to tradycyjnie dzień kiedy zamężne córki mają prawo odwiedzić swoich rodziców. Zwykle nie mają takiej okazji w ciągu roku, jako że mieszkają najczęściej z mężem i jego rodziną.
Jest to także jeden z elementów, który potęguje największą migracje ludzi na świecie. To właśnie w okolicach Lunarnego Nowego Roku, w Chinach, odbywa się gigantyczna migracja ludności. Miliony Chińczyków podróżują do swoich rodzinnych miast odwiedzić rodziców, dziadków ale też i znajomych.
Wielu z nich z takich wizyt już nie wraca do dużych miast gdzie do tej pory przebywali i pracowali.
Około 20 procent populacji która migruje w rodzinne strony, po prostu decyduje się zostać w okolicy własnego miasta czy we własnej prowincji. Czasem znajdują lepszą pracę, czasem po prostu chcą pozostać bliżej domu.
Dzień 3, Mung 3
Trzeci dzień Nowego Roku to w Wietnamie dzień, kiedy odwiedzamy nauczycieli, przełożonych oraz znajomych którzy mają wysoką rangę społeczną. To sposób aby okazać nasz szacunek dla tych osób. To także czas kiedy odwiedzamy znajomych, młodzież zaczyna domówki albo “karaoke party”. Kontynuujemy tradycję dawania czerwonych kopert dzieciom. Podobnie w firmach, przełożeni dziękując pracownikom za rok pracy, również wręczają im szczęśliwe pieniądze - “tong bao”.
W Chinach zwyczaj jest nieco inny w tym dniu. Mieszkańcy Państwa Środka nie odwiedzają nikogo. Zostają w domu ponieważ wierzą w to, że wyjście z domu trzeciego dnia przynosi pecha Jest to związane z “Bogiem Biedy”, którego przeganiamy używając kapiszonów. Otwarcie drzwi może umożliwić mu wejście do domu…
Dopuszcza się jedynie wizytę w świątyni “Boga Zdrowia” aby poprosić o dobry stan zdrowia na przyszły rok.
W obu krajach, tradycyjnie przed północą, rozpoczyna się palenie kartek z życzeniami, palenie fałszywych pieniędzy oraz rysunków dóbr doczesnych. To wszystko ma pozwolić łagodnie wrócić naszym przodkom do niebios po trzech dniach pobytu w domach. Spalenia dokonuje się w specjalnych kominkach, bardzo często rozstawianych na osiedlach. Wszystko po to aby mieszkańcy mogli swobodnie z nich skorzystać i przed północą zapalić kadzidełko oraz spopielić specjalne czerwone kartki z życzeniami. W Chinach często odbywa się to po prostu we wiadrze, przed domem.
Trzeci dzień obchodów nowego roku kończy celebrację w Wietnamie.
Dzień 4 i kolejne...
Czwartego dnia biznes wraca w normalne godziny pracy, pracownicy wracają do biur a świat wraca na utarte szlaki. Na otwarcie zakładu, biura, sklepu czy restauracji, właściciele lub kierownictwo, przygotowuje powitanie w postaci stołu z potrawami i napojami.
W Chinach natomiast, dzień czwarty świętuje się tak jak dzień drugi.
W Chinach to stara tradycja aby świętować Nowy Rok dwa tygodnie, aż do piętnastego dnia Nowego Roku, w którym odbywa się Festiwal Latarni.
Piątego dnia mamy w Chinach urodziny ‘Boga Zdrowia”. Strzela się z kapiszonów aby zwrócić jego uwagę. Głównym daniem są pierogi, które w ogóle są powszechnym daniem w czasie obchodów Nowego Roku.
“Boga Zdrowia” którego urodziny właśnie w tym dniu obchodzimy, to wielki wojownik w okresie “Trzech Królestw” przypadającym, mniej więcej, na połowę pierwszego wieku.
Bóg ten symbolizuje lojalność i praworządność. Chińczycy przeciągają jego uwagę aby zapewnić sobie fortunę i szczęście w nadchodzącym roku.
Dzień szósty to Dzień Konia. To dzień w którym mieszkańcy państwa środka “usuwają” boga biedy.
Zazwyczaj wyrzucają zgromadzone przez pięć dni celebracji nowego roku śmieci. Można też odkurzyć i oczyścić mieszkanie. Jest to zwyczaj, który symbolizuje dążenie do zakończenia spraw starego roku, pozbycia się starych myśli i rozpoczęcia nowego cyklu.
Ciekawym jest dzień siódmy- ran re - dzień “urodzin dla każdego”. To ten dzień uznawany jest za oficjalną zmianę wieku każdego mieszkańca Azji. Siódmego dnia, pierwszego miesiąca nowego roku księżycowego, każdy staje się starszy o rok.
Daniem charakterystycznym dla dnia siódmego jest sałatka z surowej ryby. Symbolizuje ona zawarcie przymierza z bogiem szczęścia, które ma zapewnić powodzenie w rozpoczynającym się roku.
Dzień ósmy to w Chinach kolacja ku czci Jaspisowego Cesarza - boga niebios, którego urodziny przypadają na dzień dziewiąty.
To ten Bóg, do którego Duch Kuchni podążył aby zdać relację z naszych uczynków w minionym roku.
Kolacja ku czci Jaspisowego Cesarza to także okazja dla pracodawców aby zaprosić pracowników na poczęstunek w celu podziękowania za cały rok pracy.
Dzień dziewiąty to urodziny Jaspisowego Cesarza. Świętuje się jego urodziny ale także składa podziękowania za fortunę roku poprzedniego.
Szczególnym akcentem tego dnia, w niektórych prowincjach, jest składanie darów w postaci trzciny cukrowej. Związana z tym legenda głosi, że mieszkańcy południowych prowincji, w szczególności Fujian, ocaleli z masakra zgotowanej przez japońskich piratów, chowając się w plantacjach trzciny cukrowej.
Dzień dziesiąty kończy obchody czternastodniowego okresu Nowego Roku w Chinach, będąc kontynuacją uroczystości związanych z urodzinami Boga niebios - Jaspisowego Cesarza.
W tym momencie obchody Lunarnego Nowego Roku są już zakończone a diaspora chińska przygotowuje się do nadejścia dnia piętnastego, w którym przypada Festiwal Latarni.
Jak widzicie, obchody księżycowego nowego roku w Azji mają bardzo bogatą tradycję ale również zróżnicowane podejście do świętowania.
W części Azji, w której dominuje chińska diaspora czyli w Chinach, Malezji i Singapurze, świętuje się w rytm 5 dniowego kalendarza, z kulminacją przypadającą w trzecim dniu Nowego Roku. Starsze pokolenie Azjatów świętuje dłużej bo aż do 10 dnia.
W Wietnamie obchody Nowego Roku zakończyły się w trzecim dniu a na Filipinach świętuje się tylko jeden dzień - dzień Nowego Roku.
W oczekiwaniu na Festiwal Latarni życzę wam wszystkim dużo szczęścia w Nowym Roku. Bądźcie grzeczni, bądźcie dobrzy dla siebie, kochajcie się. Pamiętajcie, wasz Duch Kuchni ma oczy szeroko otwarte. Oby mógł raportować same dobre rzeczy za rok :).
Mam wrażenie że rok 2021, Rok Bawoła, jest nam potrzebny aby oczyścić świat ze wszystkich problemów związanych z pandemią 2020.
Wszystkiego najlepszego w Nowym Roku, Roku Bawoła, który symbolizuje siłę, uczciwość, inteligencję oraz zdolność do ciężkiej pracy.
Chúc mừng năm mới🇻🇳
恭喜发财! Happy Lunar New Year🇨🇳
Gong Xi Fa Cai! 🇲🇾🇸🇬
Zobacz także
Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com
Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com
Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com