Tajemnice Caodaizmu: Odkryj Duchową Oazę Wietnamu i Jej Niezwykłe Tradycje

Hola! Amigos,

Na całej półkuli północnej Wiosna w pełni. Przygotowania do Wielkanocy i przypadające dzisiaj święto zakończenia Ramadanu - miesięcznego postu w religii islamskiej - Eid al-Fitr, skłoniły mnie do napisania artykułu o mało znanej religii - Caodaizmie. 

A przy okazji, moim przyjaciołom z Indonezji, Malezji i Pakistanu, składam życzenia - Eid Mubarak! Niech ten szczególny dzień przyniesie radość i pokój w Waszym życiu. 

Pamiętam pierwsze miesiące w Wietnamie i zaskakujące, kolorowe światynie, które, jak się później okazało, mylnie uznałem za buddyjskie pagody. Słyszałem coś o “dziwnej odmianie buddyzmu”, popularnej wśród lokalnych mieszkańcow, ale pomijałem ten wątek w moich podróżach. Do czasu. 

Planując wypad weekendowy poza miasto, wybór padł na najwyższą górę w południwym Wietnamie, Bà Đen. Ten, liczący 996 mnpm szczyt nazywany Dachem Południa, to pozostałość po czynnym niegdyś wulkanie. Góruje nad płaskim terenem pól ryżowych i jest jedną z okolicznych atrakcji. To jeden z parków tematycznych firmy Sun World, tej samej, która zarządza wzgórzami Bana Hill w Da Nang czy parkami na wyspie Phu Quoc. Jednocześnie, na zboczach góry, znajduje sie Bà Đen Pagoda, do której pielgrzymują miliony buddystów. Czarna Madonna, posąg na szczycie oraz pięknie zaranżowane ogrody dopełniają listę atrkacji tego miejsca. Odwiedzałem to miejsce dwa razy i zawsze było co robić.

Co więcej, dowiedziałem się, że to właśnie w okolicy Bà Đen, znajduje się centrum lokalnej religii - cel mojej wyprawy. Przypadek? A może przeznaczenie… 

Postanowiłem odwiedzić to miejsce, zaraz po odwiedzeniu Bà Đen. 

Wielka Świątynia Cao Dai – serce caodaizmu

Jestem teraz w Wielkiej Świątyni Cao Dai w Tây Ninh – to duchowe centrum tej religii, miejsce pełne kolorów, mistycznych symboli i harmonii różnych tradycji. Wietnam, jako ojczyzna caodaizmu, odgrywa kluczową rolę w jego rozwoju. Religia ta była ważnym elementem tożsamości narodowej, zwłaszcza w XX wieku, kiedy jej wyznawcy odgrywali istotną rolę polityczną i militarną. Dziś jest świadectwem wyjątkowej duchowej drogi, łączącej Wschód i Zachód w poszukiwaniu jedności i oświecenia. Jej kolorowa, bogato zdobiona architektura łączy wpływy różnych tradycji religijnych, a odbywające się tam ceremonie przyciągają zarówno wiernych, jak i turystów z całego świata.

Caodaizm to religia synkretyczna, która narodziła się w Wietnamie w latach 20. XX wieku, łącząc elementy taoizmu, buddyzmu, konfucjanizmu, chrześcijaństwa, islamu i lokalnych wierzeń ludowych. Założycielem ruchu był Ngô Văn Chiêu, wietnamski urzędnik kolonialny, który twierdził, że otrzymał boskie objawienie, inspirujące go do stworzenia nowej religii. Głównym celem caodaizmu stało się duchowe zjednoczenie ludzkości oraz szerzenie pokoju i moralnych wartości. Wierzył on, że Bóg przemawia do ludzi za pomocą medium i wskazuje im nową ścieżkę duchową, łączącą różne religie świata.

Współzałożycielami i pierwszymi przywódcami Caodaizmu byli także Lê Văn Trung, były polityk i biznesmen, który został pierwszym Giao Tông (papieżem religii), oraz kilku innych prominentnych wietnamskich duchowych liderów, takich jak Phạm Công Tắc – uznawany za jednego z głównych organizatorów i rozwijających struktury religijne.

Założyciele Caodaizmu inspirowali się nie tylko tradycyjnymi wierzeniami Azji Wschodniej (buddyzmem, taoizmem i konfucjanizmem), ale również chrześcijaństwem i spirytualizmem, który w tamtym okresie był popularny w Europie i Francji. Religia ta powstała w kontekście wietnamskiego dążenia do duchowej i narodowej niezależności w czasach francuskiej dominacji kolonialnej, dlatego miała również silny wymiar patriotyczny i społeczny.

Caodaizm szybko zdobył dużą liczbę wyznawców, zwłaszcza na południu Wietnamu, i do dziś pozostaje jedną z najbardziej unikalnych religii świata, łącząc w sobie zarówno mistycyzm, jak i struktury przypominające organizację kościelną. Obecnie caodaizm w Wietnamie ma około 2 milionów wyznawców. Pomimo ograniczeń, religia ta kontynuuje swoją praktykę i wpływ na społeczność wietnamską. Świątynie caodaistyczne są odwiedzane przez wyznawców, którzy praktykują rytuały, modlitwy i celebracje. Centralnym miejscem kultu stała się Wielka Świątynia Cao Dai w prowincji Tây Ninh, która do dziś pozostaje duchowym sercem religii i jej administracyjnym centrum.

Architektura i symbolika świątyń caodaistycznych

Kiedy przyjechałem na miejsce, trwały prace renowacyjne. Lokalni mieszkańcy malowali elementy zdobień, ściany i kolumny oraz naprawiali dach. Wszystko robią sami a bambusowe rusztowania zrobiły na mnie kolosalne wrażenie. To świetny, wytrzymały i dostępny na miejscu materiał na rusztowanie. Super. 

Świątynie caodaistyczne wyróżniają się unikalnym stylem architektonicznym, który łączy elementy buddyjskich pagód, chrześcijańskich katedr i taoistycznych świątyń. Najbardziej charakterystycznym elementem świątyń jest ich barwna fasada, ozdobiona bogatą ornamentyką i symbolami nawiązującymi do różnych tradycji religijnych.

Najważniejsze elementy architektoniczne:

• Wszechwidzące Oko (Thiên Nhãn) – symbolizuje boską wszechmoc i mądrość. Umieszczone jest zazwyczaj na głównym ołtarzu i w centralnym miejscu świątyni.
• Kolumny oplecione smokami – symbolizują duchową siłę i mądrość. Smoki są uważane za strażników świątyni i istoty łączące niebo z ziemią.
• Kolorystyka świątyń – Każdy kolor w świątyniach caodaistycznych ma swoje znaczenie:
  • Żółty reprezentuje buddyzm i oświecenie,
  • Niebieski odnosi się do taoizmu i harmonii,
  • Czerwony symbolizuje konfucjanizm i sprawiedliwość.
• Dziewięciostopniowy ołtarz – symbolizuje dziewięć poziomów duchowego wtajemniczenia i dążenie duszy do boskiej jedności.
• Posągi i freski przedstawiające proroków – w świątyniach można znaleźć wizerunki Buddy, Konfucjusza, Jezusa Chrystusa, Laozi, a także zachodnich postaci, takich jak Wiktor Hugo, które według wierzeń odegrały rolę w rozwoju caodaizmu.

Świątynie są zazwyczaj zorientowane na wschód, co symbolizuje nowy początek i duchowe światło. Podzielone są na trzy główne sekcje: wejście i przedsionek dla wiernych, główną salę modlitewną oraz przestrzeń przeznaczoną dla duchowieństwa.

Rytuały i ceremonie caodaistyczne

Rytuały odgrywają kluczową rolę w praktyce caodaizmu. Najważniejsze ceremonie odbywają się cztery razy dziennie – o 6:00, 12:00, 18:00 i 24:00 – i są prowadzone przez duchowieństwo. Podczas nabożeństw wierni ubrani w białe szaty modlą się, śpiewają hymny i składają ofiary z owoców, kadzideł i kwiatów. Kapłani wyższej rangi noszą kolorowe stroje – żółte (buddyzm), niebieskie (taoizm) lub czerwone (konfucjanizm) – co symbolizuje różnorodność tradycji, na których opiera się religia. Do świątyni wchodzi się bez butów, osobnymi wejściami dla kobiet i meżczyzn. To pewnie zaczerpnięte z islamu i buddyzmu zwyczaje. 

Ważnym elementem ceremonii są również seanse spirytystyczne, podczas których wierni próbują nawiązać kontakt z duchami i uzyskać duchowe wskazówki. W przeszłości objawienia te miały kluczowe znaczenie dla rozwoju doktryny caodaizmu.

Budowa świątyń caodaistycznych

Budowa świątyń caodaistycznych podlega ścisłym zasadom, odzwierciedlającym duchowe wartości religii. Każda świątynia musi być zorientowana na wschód, co symbolizuje nowe życie i oświecenie. Wnętrza są bogato zdobione, a ich układ odpowiada hierarchii duchowej – od wejścia dla wiernych po ołtarz centralny dla kapłanów.

Najważniejszym miejscem jest główna sala modlitewna, w której znajduje się wszechwidzące oko Boga oraz wizerunki najważniejszych proroków. Ołtarz umieszczony jest na podwyższeniu, podkreślając duchowy rozwój, do którego dąży każdy wierny. Budowa świątyń często angażuje całą społeczność lokalną, a materiały wykorzystywane do ich powstawania są starannie dobierane, aby symbolizować harmonię między człowiekiem a naturą.

Tajemnice i legendy caodaizmu

Wokół caodaizmu narosło wiele mistycznych opowieści, a jedną z najbardziej znanych jest legenda o objawieniu Wszechwidzącego Oka. Mówi się, że Ngô Văn Chiêu, założyciel religii, podczas medytacji ujrzał olśniewające światło, które stopniowo przybrało kształt wszechwidzącego oka otoczonego aurą boskiej mocy. Głos z zaświatów nakazał mu szerzyć przesłanie jedności i duchowego oświecenia. Owo oko stało się później głównym symbolem religii, przypominając wiernym o nieustannej obecności Boga.

Inna legenda mówi o duchach przewodnikach, które nawiedzały świątynie podczas rytuałów spirytystycznych. Wierzono, że wielkie postaci historyczne, takie jak Wiktor Hugo czy Sun Yat-sen, przekazywały nauki duchowe poprzez medium, prowadząc wiernych ku zrozumieniu tajemnic wszechświata.

Jedna z bardziej tajemniczych historii dotyczy samej Wielkiej Świątyni Cao Dai. Podobno jej budowa została przepowiedziana przez duchowe objawienie, a miejsce jej wzniesienia miało być wyznaczone przez znak na niebie. W noc poprzedzającą rozpoczęcie budowy, na niebie miało pojawić się złote światło w kształcie smoka, które wskazało dokładne położenie przyszłej świątyni. Miejscowi kapłani uznali to za boską interwencję i natychmiast rozpoczęli prace.

Jak dotrzeć do Wielkiej Świątyni Cao Dai z Ho Chi Minh City?

Wielka Świątynia Cao Dai znajduje się około 90 km na północny zachód od Ho Chi Minh City. Oto kilka sposobów, jak tam dotrzeć:

1. Transport publiczny – autobus

Najtańszą opcją jest autobus linii 702, który odjeżdża z dworca autobusowego Bến Thành w centrum Ho Chi Minh City. Podróż trwa około 3 godzin, a bilet kosztuje w granicach 20 000-50 000 VND. Autobus zatrzymuje się w Tây Ninh, skąd można wziąć taksówkę lub mototaksówkę (ok. 10-15 minut jazdy) bezpośrednio do świątyni.

2. Wynajem skutera

Jeśli preferujesz większą swobodę, wynajem skutera to świetna opcja. Koszt wypożyczenia skutera na dzień wynosi około 150 000-250 000 VND. Trasa prowadzi przez malownicze krajobrazy, a podróż zajmuje ok. 2-2,5 godziny. Należy jednak pamiętać, że ruch uliczny w Wietnamie bywa chaotyczny, więc ta opcja jest polecana bardziej doświadczonym kierowcom.

3. Prywatna taksówka lub wynajęty samochód

Najwygodniejszą, ale też najdroższą opcją jest wynajęcie taksówki lub samochodu z kierowcą. Cena za przejazd w jedną stronę wynosi od 800 000 do 1 500 000 VND, w zależności od negocjacji i firmy transportowej. Czas przejazdu to ok. 2 godziny.

4. Zorganizowana wycieczka

Wiele biur podróży w Ho Chi Minh City oferuje całodniowe wycieczki do Tây Ninh, często w połączeniu z wizytą w tunelach Cu Chi. Koszt takiej wycieczki wynosi zwykle od 300 000 do 700 000 VND i obejmuje transport, przewodnika oraz wstęp do świątyni.

Najlepsza pora na wizytę w Tây Ninh

Najlepszym czasem na odwiedzenie prowincji Tây Ninh jest pora sucha, trwająca od grudnia do kwietnia. W tym okresie panują przyjemne temperatury i niskie opady deszczu, co ułatwia podróżowanie i zwiedzanie okolicy. Jeśli zależy Ci na uczestnictwie w ważnym wydarzeniu religijnym, warto wybrać się na coroczne obchody Wielkiego Święta Cao Dai (Đại Lễ Hội Yên) odbywające się w styczniu lub lutym.

Atrakcje w okolicy Tây Ninh

1. Góra Bà Đen (Czarna Góra), o której wspominałem wcześniej

To najwyższa góra w południowym Wietnamie (996 m n.p.m.), często nazywana „Dachem Południa”. Można się na nią wspiąć pieszo lub skorzystać z kolejki linowej. Na szczycie znajduje się pagoda, a widok rozciągający się z góry jest spektakularny.

2. Tunel Cu Chi

Położone ok. 60 km od Tây Ninh tunele Cu Chi to sieć podziemnych korytarzy używanych przez partyzantów Wietkongu podczas wojny wietnamskiej. To doskonała okazja, by poznać historię i zobaczyć, jak wyglądało życie żołnierzy w ukryciu.

3. Park Narodowy Lò Gò – Xa Mát

Znajdujący się niedaleko granicy z Kambodżą park narodowy to raj dla miłośników przyrody. Można tu zobaczyć różnorodne gatunki ptaków, małp i tropikalnej roślinności. Jest to także świetne miejsce na trekking i eksplorację dżungli.

4. Targ Tây Ninh

To idealne miejsce, aby spróbować lokalnych specjałów, takich jak bánh tráng phơi sương (delikatne, grillowane placki ryżowe) czy różne dania z owoców morza. Targ tętni życiem i oferuje autentyczne wietnamskie doświadczenie kulinarne.

Wietnam w Kolorze Duchowości

Wizyta w Wielkiej Świątyni Cao Dai to fascynujące doświadczenie zarówno duchowe, jak i kulturowe. Dzięki niezwykłej architekturze, barwnym ceremoniom i głębokiej symbolice, świątynia ta stanowi jeden z najbardziej unikalnych punktów na mapie Wietnamu. Jeśli masz czas, warto również zwiedzić pobliskie atrakcje, takie jak góra Bà Đen czy tunele Cu Chi, aby w pełni odkryć uroki prowincji Tây Ninh.

Bez względu na to, czy zdecydujesz się na podróż autobusem, skuterem czy w ramach zorganizowanej wycieczki, ta wyprawa z pewnością pozostawi niezapomniane wrażenia.

Podróżuj, odkrywaj, zrozum – Azja czeka...
by pokazać Ci bogactwo kultur i religii, które wzbogacą Twoje życie!

   Zobacz także

Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com 

Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com

Muzyka do podcastu i radia pochodzi z serwisu Pixabay.com